Võng mạc là lớp màng thần kinh quan trọng nằm ở phía sau nhãn cầu, đảm nhiệm vai trò cảm nhận ánh sáng và truyền tín hiệu lên não để tạo thành hình ảnh. Trong đó, hoàng điểm và gai thị là hai cấu trúc giữ vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định khả năng nhìn rõ, phân biệt màu sắc và nhận biết không gian.
1. Vai trò của hoàng điểm và gai thị
-
Hoàng điểm: chứa mật độ tế bào nón dày đặc, giúp mắt nhìn chi tiết, sắc nét, thực hiện các hoạt động như đọc, viết, nhận diện khuôn mặt. Tổn thương hoàng điểm khiến người bệnh nhìn méo hình, mất chi tiết hoặc giảm thị lực trung tâm.
-
Gai thị: tập trung hàng triệu sợi thần kinh tạo thành dây thần kinh thị giác. Khi gai thị bị tổn thương, người bệnh có thể mất một phần hoặc toàn bộ vùng nhìn tùy mức độ.
2. Những ai có nguy cơ mắc bệnh lý võng mạc?
-
Người cận thị nặng
-
Người lớn tuổi
-
Bệnh nhân đái tháo đường, tăng huyết áp
-
Người dùng thuốc có nguy cơ gây độc võng mạc (thuốc kháng lao, hydroxychloroquine…)
3. Dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý
-
Thấy ruồi bay, chớp sáng
-
Nhìn mờ, hình méo hoặc cong gãy
-
Mất thị lực trung tâm hoặc vùng chu biên
-
Giảm thị lực khi ánh sáng yếu (quáng gà)
Các triệu chứng này có thể liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng ở võng mạc và cần được kiểm tra sớm.
4. Một số bệnh lý võng mạc thường gặp
-
Bong võng mạc: xuất hiện loé sáng, ruồi bay mới, hoặc thấy mảng đen che trước mắt. Đây là cấp cứu nhãn khoa, cần điều trị ngay để tránh mất thị lực vĩnh viễn.
-
Võng mạc đái tháo đường: gây phù hoàng điểm, xuất huyết, rò rỉ dịch… dẫn đến nhìn mờ, méo hình. Nếu không điều trị sớm có thể gây giảm thị lực nặng.
-
Màng trước võng mạc: gây co kéo bề mặt võng mạc khiến hình ảnh bị méo, cong hoặc đứt gãy.
-
Thoái hóa hoàng điểm tuổi già (AMD): tổn thương tế bào cảm thụ ánh sáng do lão hóa, biểu hiện bằng mờ vùng trung tâm, ám điểm, khó nhìn khi ánh sáng yếu.
5. Quy trình khám và chẩn đoán
Thời gian khám từ 30-45 phút, bao gồm:
-
Soi đáy mắt
-
Giãn đồng tử
-
Chụp hình màu đáy mắt
-
Chụp OCT – kỹ thuật quan trọng giúp quan sát chi tiết hoàng điểm và gai thị
Kết quả thăm khám sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán và hướng điều trị phù hợp.
6. Vì sao bệnh lý võng mạc nguy hiểm?
Võng mạc là mô thần kinh mỏng, khả năng hồi phục kém. Khi đã tổn thương nặng, thị lực khó có thể trở lại như ban đầu. Vì vậy, phát hiện sớm và theo dõi định kỳ đóng vai trò quan trọng trong bảo tồn thị lực.
7. Khám và điều trị bệnh lý võng mạc tại Bệnh viện Mắt Hà Nội
Tại Bệnh viện Mắt Hà Nội, người bệnh được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực đáy mắt – võng mạc, cùng hệ thống thiết bị hiện đại như:
-
Máy chụp OCT công nghệ cao
-
Máy chụp hình màu đáy mắt độ phân giải cao
-
Quy trình chuẩn hóa theo dõi – đánh giá – điều trị
Nhờ đó, bệnh viện có khả năng phát hiện sớm, theo dõi chính xác và điều trị kịp thời các bệnh lý võng mạc, giúp người bệnh bảo vệ và duy trì thị lực quý giá.
Đặng Hương – CTXH
