Tắc lệ đạo (dacryostenosis) là khi hệ thống dẫn lưu nước mắt bị tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn. Khi đó nước mắt không xuống mũi một cách bình thường và gây ra triệu chứng chảy nước mắt, kích thích hoặc làm mắt bị nhiễm trùng.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi : BSCKII Vũ Văn Ngọc – Khoa Tổng Hợp bệnh viện Mắt Hà Nội.
1. Tắc lệ đạo là gì?
Tắc lệ đạo (dacryostenosis) là khi hệ thống dẫn lưu nước mắt bị tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn. Khi đó nước mắt không xuống mũi một cách bình thường và gây ra triệu chứng chảy nước mắt, kích thích hoặc làm mắt bị nhiễm trùng.
Khoảng 20% trẻ sinh ra bị tắc lệ đạo bẩm sinh, nhưng tình trạng này hầu hết sẽ tự khỏi khi bé được 1 tuổi. Ở người lớn, các nhiễm trùng tại mắt, tình trạng sưng nề, chấn thương hoặc khối u sẽ gây ra tắc lệ đạo.
2. Nguyên nhân gây tắc lệ đạo?
– Khi còn trong bụng mẹ, ống lệ mũi của trẻ được che lại bởi một lớp màng mỏng. Sau khi chào đời, nếu lớp màng che này không tự mở ra thì sẽ dẫn đến tình trạng tắc lệ đạo bẩm sinh.
– Viêm mũi hoặc viêm xoang mạn tính
– Một số các nguyên nhân khác:
+ Bất thường phát triển xương sọ và mặt
+ Thay đổi do tuổi tác
+ Chấn thương mũi
+ Polyp mũi
+ Viêm kết mạc
+ Khối u: bất kỳ khối u nào gây chèn ép đường thoát nước mắt.
Hình ảnh bệnh nhân sau phẫu thuật nối thông lệ mũi 05 ngày tại Bệnh viện Mắt Hà Nội
3. Triệu chứng tắc lệ đạo?
Hệ thống thoát lưu nước mắt có thể bị tắc ở bất kì vị trí nào, gây ra triệu chứng chảy nước mắt sống và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm tại mắt. Các triệu chứng này có thể sẽ nặng lên khi bị cảm lạnh, viêm xoang, hoặc khi ra nắng, gió và nơi có không khí lạnh.
Lệ đạo tắc nghẽn có thể sẽ dẫn đến tình trạng ứ đọng vi trùng trong ống lệ mũi và gây viêm túi lệ. Các triệu chứng của nhiễm trùng bao gồm:
– Viêm (sưng nề), mềm, đỏ ở góc mắt trong hoặc ở khu vực giữa mắt và mũi
– Nhiễm trùng mắt tái đi tái lại
– Xuất tiết nhầy mắt
– Đóng vảy ở lông mi
– Nhìn mờ
– Nước mắt có lẫn vệt máu
– Sốt
Nhìn chung, khi có triệu chứng chảy nước mắt hoặc bị kích ứng, viêm nhiễm kéo dài, bạn cần đi khám bác sĩ nhãn khoa.
5. Chẩn đoán tắc lệ đạo?
Bác sĩ nhãn khoa sẽ hỏi bệnh sử, khám mắt toàn diện và sử dụng một số phương pháp để đánh giá xem lệ đạo của bạn có bị tắc nghẽn hay không, và tìm nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Bác sĩ sẽ bơm dịch vào hệ thống lệ đạo của bạn, nếu lượng dịch này không xuống được họng thì bạn đã bị tắc lệ đạo.
Những xét nghiệm khác như chụp X quang hoặc CT scan có kết hợp bơm chất cản quang vào hệ thống lệ đạo có thể sẽ được dùng khi bác sĩ cần khảo sát sâu thêm.
Hình ảnh bệnh nhân sau phẫu thuật nối thông lệ mũi 05 ngày tại Bệnh viện Mắt Hà Nội
6. Điều trị tắc lệ đạo?
– Đối với tắc lệ đạo bẩm sinh: phần lớn sẽ tự cải thiện trong vòng vài tháng sau sinh khi hệ thống thoát lưu nước mắt của bé hoàn thiện hơn hoặc khi lớp màng che ống lệ mũi mở ra được. Bác sĩ nhãn khoa sẽ hướng dẫn bạn cách ấn vuốt dọc cạnh mũi của bé để làm bật lớp màng này ra. Ấn ngón út lên vùng da nằm giữa góc mắt trong và cạnh bên của mũi, sau đó vuốt xuống trong vài giây.
– Ở những trẻ mà sự bít tắc không tự cải thiện, hoặc các trường hợp người lớn bị bán tắc lệ đạo, hẹp bán phần điểm lệ: bác sĩ sẽ can thiệp bằng phương pháp thông lệ đạo. Một dụng cụ sẽ được dùng để nong dãn điểm lệ trước khi đưa que thông vào lệ đạo qua điểm lệ này. Chiếc que sẽ được luồn xuống đến mũi rồi rút ra. Sau đó, lệ đạo sẽ được bơm rửa với nước muối sinh lý để đẩy trôi những chất ứ đọng gây nghẹt.
– Đối với các trường hợp lệ đạo bị hẹp tắc do viêm hoặc do mô sẹo: bác sĩ sẽ sử dụng phương pháp đặt ống. Bác sĩ sẽ đưa đoạn dây ống nhỏ vào lệ đạo thông qua một hoặc cả hai điểm lệ ở góc trong của mắt, sau đó luồng hẳn xuống mũi và được giữ nguyên như vậy trong 3 đến 4 tháng. Phần đầu ống ở điểm lệ được thắt nút để giữ cho dây không bị tuột mất. Điểm thắt này sẽ không gây cảm giác khó chịu cho bạn. Phương pháp này cần phải gây mê toàn thân.
– Phẫu thuật thường được lựa chọn trong những trường hợp tắc lệ đạo tiến triển. Phương pháp này cũng khá hiệu quả đối với các trẻ nhỏ bị tắc lệ đạo bẩm sinh. Tuy nhiên, nó được áp dụng sau khi các phương pháp trên thất bại.
– Phẫu thuật nối thông túi lệ mũi thường được dùng để điều trị hầu hết các trường hợp tắc lệ đạo. Bác sĩ sẽ tạo điểm thông nối giữa túi lệ và mũi, đặt ống vào trong và lưu ống từ 3 đến 6 tháng.
– Để phòng ngừa viêm nhiễm sau mổ, bạn cần sử dụng thuốc co mạch mũi và thuốc kháng sinh, chống viêm tra mắt tại chỗ và toàn thân. Sau 3 đến 6 tháng, ống đặt bên trong sẽ được lấy ra.
7. Phòng ngừa tắc lệ đạo
Để giảm nguy cơ phát triển tắc lệ đạo, hãy tuân thủ các biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời chứng viêm hoặc nhiễm trùng mắt.
- Rửa tay kỹ và thường xuyên.
- Không dụi mắt hoặc để tay bẩn chạm vào mắt.
- Không dùng chung mỹ phẩm với người khác nhất là các sản phẩm dùng tại khu vực mắt.
- Giữ kính áp tròng sạch sẽ trước khi đeo.
- Khám định kỳ theo dõi và phát hiện sớm tình trạng bệnh
Khám tổng quát để phát hiện sớm và theo dõi tình trạng mắt thường xuyên tại Bệnh viện Mắt Hà Nội giúp giảm nguy cơ gây tổn thương mắt. Mọi thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ HOTLINE 0848958866 để được tư vấn và hỗ trợ 24/7 hoặc đặt lịch khám nhanh chóng TẠI ĐÂY với các chuyên gia nhãn khoa hàng đầu Việt Nam tại Bệnh viện Mắt Hà Nội .